جای زخم رحم چیست؟

زوائد چسبیده به پوشش داخلی رحم که تحت عنوان سینچیا یا جای زخم (اسکار) نیز شناخته می شوند، نوارهایی از جنس بافت فیبری اسکار هستند که درون رحم ایجاد می شوند. بافت اسکار بر روی لایه عملکردی رحم تأثیر منفی می گذارد و می تواند به عاملی برای ناباروری تبدیل شود.

رحم دارای سه لایه است: یک لایه بیرونی (سروزا)، یک لایه عضلانی میانی (میومتر) و یک لایه داخلی (آندومتر). لایه داخلی شامل پوششی است که هر ماه یک بار به همراه خونریزی پریود زن به بیرون دفع می شود. همچنین این پوشش جایی است که جنین در هنگام بارداری روی آن لانه گزینی و رشد می کند.

جای زخم رحم در اثر صدمه به پوشش لایه داخلی رحم طی یک عمل پزشکی و/ یا التهاب ایجاد می شود. در صورتی که رحم عفونت کرده باشد و عمل پزشکی بر روی رحم انجام شود، نرخ بروز جای زخم روی آن به بالاترین میزان می رسد. علل ممکن برای ایجاد جای زخم در رحم شامل موارد زیر است:

علل مربوط به جراحی:

• اتساع و کرتاژ قبلی برای سقط جنین، سقط خودبخودی جنین، جفت باقیمانده بعد از زایمان، خونریزی غیر طبیعی رحم

• برش برای انجام سزارین

• میومکتومی

علل مربوط به التهاب یا عفونت:

• اندومتریت - عفونت حفره رحمی

• سایر عفونتها (کلامیدیا، سل، شیستوزومیازیس)

علائم:

به جای زخم رحمی که باعث بروز علائم بالینی شود، سندرم آشرمن گفته می شود. علائم این سندروم ممکن است شامل رخ دادن پریودهای مختصر و کم خونریزی یا "هیپومنوره" شود یا  ممکن است شامل عدم وقوع پریود یا "آمنوره" باشد. بافت اسکار می تواند باعث درد دوره ای ناحیه لگن در اثر احتباس خونی در رحم شود که باید بطور طبیعی از طریق واقعه پریود دفع می شد. همچنین این بافت می تواند باعث از سقط مکرر جنین یا عدم توانایی در باردار شدن گردد.

جای زخم رحم چگونه باعث ناباروری می شود ؟

جای زخم رحم از آنجا که باعث کاهش خونرسانی به آستر آندومتر می شود، توانایی باردار شدن را کاهش می دهد. همچنین جای زخم رحم ممکن است باعث شود که حفره رحم به طور کامل پوشیده از بافت اسکار شود. برای آنکه جنین بطور موفقیت آمیز لانه گزینی نماید، وجود یک آندومتر سالم مهم است. همچنین بافت اسکار می تواند بر سر راه ورود اسپرم به رحم فوقانی یک مانع فیزیکی باشد و نگذارد تخمک رها شده بارور شود.

تشخیص:

جای زخم رحم را می توان از روش های تصویربرداری زیر تشخیص داد: روش هیستروسالپنگوگرام که با تاباندن اشعه ایکس بر ناحیه لگن عمل می کند، سونوگرافی ناحیه لگن، و سونوگرام همراه با سالین که طی آن سونوگرافی با آب استریل صورت می پذیرد. بهترین روش مشاهده جای زخم رحم از طریق هیستروسکوپی میسر می گردد. هیستروسکوپی یک عمل جراحی است که در آن از یک دوربین برای رویت داخل رحم استفاده می شود.

درمان:

درمان جای زخم رحم شامل برش و حذف بافت اسکار در حین هیستروسکوپی است. به طور معمول پس از این عمل یک سوند برای مدت کوتاهی در داخل رحم قرار داده می شود و از استروژن درمانی برای کاهش احتمال شکل گیری مجدد اسکار استفاده می شود. نرخ شکل گیری مجدد اسکار های خفیف تا متوسط ​​ 33 درصد و نرخ شکل گیری مجدد اسکار های شدید 66 درصد است. این عمل جراحی باید توسط یک جراح با تجربه یا متخصص باروری انجام شود. درمان موفقیت آمیز جای زخم رحم می تواند به حاملگی منجر شود. با استناد به آمار و ارقام مربوط به این عمل جراحی، شانس بارداری پس از این عمل بین 40-80٪ و شانس تولد جنین زنده پس از این عمل 30-70٪ گزارش شده است.