ویروس HPV، زگیل تناسلی و سرطان دهانه رحم

HPV چیست و منشأ زگیل تناسلی چیست؟

ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) یکی از شایع ترین عفونت های دستگاه تولید مثلی می باشد که معمولاً از طریق رابطه جنسی منتقل شده و موجب طیفی از سرطان ها و دیگر علائم بالینی در زنان و مردان می شود. ویروس HPV موجب سرطان دهانه رحم می شود که چهارمین سرطان شایع در بین زنان می باشد.  این ویروس یک نقش مهم در بروز بیماری و مرگ و میر زنان دارد، بنابراین به عنوان یکی از اولویت های بهداشت عمومی در نظر گرفته می شود.HPV یک ویروس بسیار شایع می باشد که موجب عفونت پوست و مخاط میشود و تقریبا همه افراد در جهان در طول عمر خود یکبار آلوده به این ویروس می شوند. ویروس HPV انواع مختلفی دارد و بیشتر این ویروس ها عوارضی ایجاد نمیکنند و علائم به خودی خود برطرف میشود اما برخی از ویروس های HPV پر خطر محسوب می شوند و علائم می تواند بدتر شود و در نهایت به سرطان منجر بشوند. علاوه بر سرطان دهانه رحم، HPV همچنین میتواند انواع دیگر بیماری ها را در مردان و زنان ایجاد کند که میتوان به انواع مختلف سرطان و زگیل تناسلی اشاره کرد. این ویروس همچنین می تواند از طریق غیر جنسی گسترش یابد. واکسن های ایمن و موثری جهت جلوگیری از عفونت HPV وجود دارند. 

چند نوع ویروس HPV وجود دارد؟

بیش از 100 نوع ویروس HPV شناسایی شده است که بیش از 40 نوع آن عفونت دستگاه تناسلی را موجب میشود. برخی از این ویروس ها توسط "آژانس بین المللی تحقیقات در سرطان " به عنوان پر خطر طبقه بندی شده اند و در انسان سرطان زا می باشند. ویروس های HPV نوع 16 و 18 دو نوع ویروس سرطان زا هستند که مسئول حدود 70% موارد سرطان دهانه رحم هستند. نوع های 31، 33، 45، 52 و 58 با هم حدود 15% موارد سرطان دهانه رحم را شامل می شوند. ویروس HPV نوع 6 و 11 کم خطر بوده و سرطان زا نمی باشند و موجب زگیل تناسلی می شوند. 

ویروس HPV چگونه منتقل می شود؟

ویروس HPV یکی از شایع ترین عفونت های مقاربتی در جهان است و معمولاً در حین رابطه جنسی یا تماس جنسی پوست به پوست گسترش پیدا میکند. اینکه تعیین کنیم چه کسی اول بار مبتلا بوده دشوار می باشد. زیرا علائم ممکن است چند سال پس از رابطه جنسی با فرد آلوده ایجاد شوند. HPV حتی ممکن است در هنگام استفاده از کاندوم انتقال یابد. از آنجایی که این ویروس در برابر خشکی شدید و ضدعفونی شدن مقاومت می کند،  میتواند برای مدت طولانی بر روی سطح اشیاء زنده بماند. همچنین این ویروس می تواند از طریق غیر جنسی گسترش یابد اما این انتقال معمول نیست. 

آیا مادر باردار می تواند HPV را به فرزند خود منتقل کند؟

اگرچه نادر است، اما عفونت HPV می تواند هنگام عبور نوزاد از طریق کانال آلوده مادر، منتقل شود. 

میزان شیوع ویروس HPV به چه صورت می باشد؟

HPV عفونت بسیار رایجی می باشد و تخمین زده می شود که 90% افراد به این ویروس در یک دوره در طول زندگی خود آلوده می شوند و آن ها را در معرض مشکلات جدی سلامتی همانند سرطان دهانه رحم در زنان قرار می دهد. در سال 2017، سازمان جهانی سلامت (WHO) تخمین زد که شیوع  HPV در زنان سراسر جهان 7.11% می باشد. شایع ترین انواع HPV ، نوع 16 و 18 می باشد و خانم هایی که به یکی از این نوع ویروس ها مبتلا بشوند می توانند همزمان به نوع دیگری از این ویروس ها هم آلوده باشند. شیوع HPV همچنین در مردان در تمام مناطق جهان زیاد است به طوریکه پیک ابتلا در مردان در سنین نسبتا بالاتری از زنان وجود دارد.

ویروس  HPV چه علائمی دارد؟

فرد مبتلا به HPV ممکن است علائمی نشان ندهد، اما به طور کلی شایع ترین علت HPV زگیل می باشد

HPV در دوران بارداری چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص HPV معمولا در صورت یافتن زگیل توسط پزشک یا در طی آزمایش پاپ اسمیر، انجام میشود. در طی آزمایش پاپ ، پزشک شما از یک سواب استفاده می کند تا تعداد کمی از سلول ها از دهانه رحم شما خارج شود. آنها این نمونه را به آزمایشگاه می فرستند و آن را برای سلول های سرطانی آزمایش می کنند. وجود سلولهای سرطانی ممکن است نشانگر ابتلا به HPV باشد.

تمام مشکلات سلامت مرتبط با HPV چیست؟

علاوه بر مطالب ذکر شده، عفونت HPV تیپ 16 و 18 مسئول 85% موارد سرطان سر و گردن و 87% سرطان مقعد را شامل می شوند که به ترتیب دومین و سومین سرطان های مرتبط با عفونت HPV هستند. این دو تیپ ویروس همچنین موجی سرطان های دیگری از جمله سرطان آلت تناسلی مرد، واژن و اروفارنکس می شوند. سایر مشکلات سلامتی HPV در زنان و مردان ، عفونت های مخاطی و پوستی می باشد. عفونت های مخاطی HPV به طور کلی به عنوان ضایعات دهانی و زگیل های تناسلی ظاهر می شوند و می توانند در دستگاه تناسلی خارجی، آلت تناسلی، روده و دهانه رحم ایجاد بشوند. بسیاری از انواع HPV می توانند باعث زگیل های تناسلی بشوند اما 90% این زگیل های تناسلی به علت آلودگی با ویروس های HPV نوع 6 و 11 ایجاد می شوند. 

آیا پاسخ ایمنی پس ار عفونت با HPV وجود دارد؟

عفونت های ویروس HPV معمولا بدون علامت هستند و اغلب خود فرد آلوده متوجه عفونت نمی باشد. ویروس ها در اکثر موارد توسط سیستم ایمنی از بین می روند و مشکلات سلامتی قابل توجهی ایجاد نمی کنند. اما در مواردی عفونت با انواع پر خطر ویروس HPV می تواند منجر به رشد آرام سلول ها شود تا اینکه پس از چند سال منجر به سرطان می شود. بنابراین، واکسن HPV یک ابزار مهم پیشگیری از سرطان است. پاسخ ایمنی ایجاد شده با واکسن به مراتب قوی تر از پاسخ ایمنی طبیعی بدن علیه ویروس می باشد و حفاظت طولانی مدت در برابر ویروس در بدن ایجاد می کند. 

بار سرطان دهانه رحم چقدر است؟

سرطان دهانه رحم چهارمین سرطان شایع در بین زنان می باشد. عفونت HPV نوع 16 و 18 عامل بیش از 70% موارد سرطان دهانه رحم در جهان می باشد. سازمان سلامت جهانی تخمین زده است که اگر اقدامات لازم در زمینه پیشگیری و کنترل سرطان دهانه رحم انجام نشود تا سال 2030 حدود 700 هزار فرد جدید مبتلا در هر سال تشخیص داده می شود. عفونت مداوم با نوع پر خطر ویروس HPV به شدت با پیشرفت سرطان دهانه رحم همراه می باشد. لازم به ذکر است که اگر چه عفونت با HPV علت بیش از 99% موارد سرطان دهانه رحم می باشد اما به معنای این نیست که هر زنی که به HPV آلوده بشود سرطان دهانه رحم می گیرد. درصد ها بر حسب منطقه متفاوت می باشد و زنان مناطق با درامد پایین بیشتر در معرض سرطان دهانه رحم قرار می گیرند 

آیا همه ی افراد آلوده به ویروس HPV در آینده سرطان میگیرند؟

 اکثر عفونت های HPV به طور خود بخودی طی  1 الی 2 سال برطرف می شوند و بیشتر ضایعات دهانه رحم منجر به سرطان نمی شوند.

چه مدت پس از آلودگی به ویروس HPV طول میکشد تا به سرطان ابتلا پیدا کنیم؟

با وجود اینکه اکثر افرادی که آلوده به ویروس HPV شده اند به سرطان مبتلا نمی شوند اما عفونت مداوم با نوع پر خطر این ویروس می تواند منجر به سرطان شود. زمانی که فردی مبتلا به HPV شد از زمان ابتلا به ویروس تا بروز بیماری معمولا 10 تا 20 سال طول میکشد اما این زمان بعضی وقت ها ممکن است کمتر بشود. افراد دارای نقص ایمنی از جمله افراد مبتلا به HPV احتمال بیشتری دارد که مدام آلوده به این عفونت بشوند و بنابراین پیشرفت سرطان در این افراد سریع تر اتفاق میافتد. 

چگونه عفونت HPV به بیماری پیشرفت می کند؟

پیشرفت آلودگی به سرطان دهانه رحم با آلوده شدن سلولهای اپیتلیال نرمال به HPV شروع شده و در نهایت منجر به سرطان دهانه رحم می شوند. اگرچه 70 الی 90% عفونت های HPV بدون علامت هستند و بیشتر این عفونت ها به طور خود بخودی طی  1الی 2 سال برطرف می شوند و بیشتر ضایعات دهانه رحم منجر به سرطان نمی شوند. ضایعات خفیف در دهانه رحم معمول می باشد، مخصوصا در زنان با سن 20 و 30 سالگی این ضایعات وجود دارد. همان طور که قبلا اشاره شد ضایعات بدخیمی معمولا به سرطان منجر نمیشوند مگر اینکه فرد به صورت مداوم آلوده به ویروس HPV از نوع پر خطر باشد.

 
عفونت HPV و پیش بدخیمی دهانه رحم چگونه غربال گری می شود؟

روش HPV Testing: این آزمایش موثر ترین روش برای تشخیص خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم می باشد. در این آزمایش ماده DNA یا RNA ویروس جهت شناسایی حضور ویروس HPV پر خطر از قبیل HPV-16 و HPV-18 بررسی می شود. این آزمایش به زنان زیر 30 سال توصیه نمی شود. همانطور که عفونت با این ویروس در زنان جوان بسیار شایع می باشد اما معمولا این ویروس ها به طور خود بخودی برطرف می شوند و تنها درصد کمی از عفونت های مداوم به این ویروس به سرطان تبدیل می شوند. یک استثنایی برای دختران و زنان مبتلا به HIV وجود دارد زیرا این افراد بسیار در معرض سرطان دهانه رحم هستند. 
سیتولوژی: غربال گری مبتنی بر سیتولوژی، رایج ترین روش غربال گری می باشد. در این روش سلول های اپیتلیال غیر طبیعی بررسی می شوند. نمونه سلول های دهانه رحم یا واژن توسط وسیله نمونه گیری برداشته می شود. کیفیت احتمالی پایین نتایج مشکل این روش غربال گری می باشد. 

سرطان دهانه رحم چگونه تشخیص داده می شود؟ 

آزمایش های تشخیصی و تاییدی جهت تشخیص سرطان دهانه رحم مورد استفاده قرار میگیرند چرا که همه زنانی که نتیجه غربال گری مثبتی دارند در واقع به این بیماری مبتلا نمیشوند. متداول ترین روش های تشخیصی سرطان دهانه رحم عبارتند از تست کولپوسکوپی، بیوپسی و کورتاژ اندوسرویکال (endocervical curettage). 
کولپوسکوپی: کولپوسکوپی ها معمولاً برای هدایت انجام بیوپسی از مناطق غیر طبیعی استفاده می شوند و در تعیین درمان مناسب از قبیل کرایوتراپی و روش برداشت الکتریکی حلقه ای (LEEP) کمک کننده می باشند. کولپوسکوپی از یک کولپوسکوپ استفاده می کند ، که یک میکروسکوپ مجهز به سیستم نوری می باشد و جهت معیانه دهانه رحم برای مشاهده الگوی سلولی و عروق خونی اطراف دهانه رحم و واژن استفاده می شود. 
بیوپسی: در این روش تعداد نمونه های کمی از بافت غیر عادی برداشت می شود که این سلول ها با استفاده از یک میکروسکوپ جهت تعیین درجه تغییرات سلولی ناحیه غیر نرمال دهانه رحم استفاده می شوند و به تعیین بافت شناسی ضایعه کمک میکند و در نهایت سرطان دهانه رحم یا تایید و یا رد میشود. 
روش  Endocervical curettage (ECC): روش ساده ای است که در آن سلول های سطحی به آرامی از ناحیه کانال اندوسرویکال برداشته شده و به آزمایشگاه جهت بررسی ارسال می شود. اگر نتایج مشکوک به سرطان باشد روش ECC ممکن است برای ارزیابی سلول های ناحیه گردن رحم که توسط روش کلوسکوپی قابل مشاهده نیست انجام شود

عفونت HPV و پیش بدخیمی دهانه رحم چگونه درمان می شود؟ 

هیچ نوع درمان خاصی برای خود ویروس وجود ندارد اما تقویت سیستم ایمنی می‌تواند در پاکسازی ویروس موثر باشد . اما درمان برای پیش بدخیمی دهانه رحم وجود دارد که در جلوگیری از پیشرفت ویروس و تبدیل به سرطان دهانه رحم بسیار موثر می باشد. ضایعات پیش سرطانی می توانند از طریق روش های کاهنده یا از طریق جراحی بافت برداشت شود. سه روش درمانی برای دهانه رحم پیش سرطانی وجود دارد: 1- کرایوتراپی -2 روش برداشت الکتریکی حلقه ای (LEEP)  
3- Cold Knife Conization (CKC)

چگونه می توان از HPV و سرطان دهانه رحم جلوگیری کرد؟

سازمان جهانی سلامت (WHO) توصیه میکند که تمام زنان بین سن 30 تا 49 سالگی برای سرطان دهانه رحم مورد غربال گری قرار بگیرند. این آزمایشات غربال گری، تغییرات زودرس پیش بدخیمی ناحیه دهانه رحم را شناسایی میکنند که سپس می توان قبل از ایجاد سرطان دهانه رحم درمان را انجام داد. اگر جواب غربال گری منفی شد باز هم توصیه می شود که غربال گری را هر چند ۳-۵ سال تکرار کنید. 

چه زمانی باید برای آزمایش HPV اقدام کنم؟

آزمایش پاپ اسمیر طبق دستورالعمل ها  هر 3 سال یکبار به زنانی که رابطه ی جنسی دارند، از سن 21 سالگی توصیه می شود برخی از زنان در خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت HPV هستند و در صورتیکه خانمی مبتلا به HIV باشد و یا شیمی درمانی میشود باید به صورت مکرر برای عفونت HPV بررسی بشود و همچنین آزمایش مولکولی HPV به عنوان یک روش جایگزین هر 5 سال یکبار به زنان 30 تا 65 ساله با ریسک متوسط پیشنهاد میشود. 
زنان چنانچه دارای عواملی از قبیل سیستم ایمنی ضعیف شده و یا سابقه ضایعات پیش بدخیمی داشته باشند باید در سنین پایین تر به طور مکرر غربال گری بشوند
اگر خانمی سن بین 21 تا 29 داشته باشد و نتیجه آزمایش پاپ غیر طبیعی باشد، آزمایش مولکولی HPV توصیه میشود

آزمایش پاپ اسمیر چیست و به چه صورت می باشد؟

آزمایش پاپ اسمیر که به آن تست پاپ هم گفته می شود در آزمایشگاه هایی که بخش پاتولوژی دارند انجام می‌شود. یک روش غربالگری برای سرطان دهانه رحم می باشد. این آزمایش وجود سلول های پیش سرطانی یا سرطانی در دهانه رحم را بررسی می کند. در طی آزمایش، سلول های دهانه رحم به آرامی برداشته شده واز نظر رشد غیر طبیعی بررسی می شوند. این عمل در مطب پزشک متخصص زنان یا ماما باید انجام شود. این آزمایش ممکن است کمی ناراحت کننده باشد اما معمولا دردی در دراز مدت ایجاد نمی کند. 

آزمایش مولکولی HPV به چه صورت می باشد؟

آزمایش مولکولی HPV از طریق شناسایی ماده ژنتیک ویروس در آزمایشگاه ژنتیک انجام می‌شود و نوع ویروس را مشخص میکند.

HPV در دوران بارداری چگونه درمان می شود؟

در حال حاضر ، درمانی برای HPV وجود ندارد ، اما بیشتر خانم ها در دوران بارداری به هیچ درمانی نیاز ندارند. هیچ دارویی برای درمان خود ویروس موجود نیست، درمان بر مدیریت علائم متمرکز است. همچنین HPV نباید خطری برای نوزاد شما ایجاد کند.

تمام آزمایشات مربوط به عفونت HPV شامل گرفتن و بررسی نمونه پاپ اسمیر و بررسی مولکولی HPV در آزمایشگاه ژنتیک و پاتوبیولوژی رازی انجام میشود.