زردی نوازد و درمان آن

زرد شدن پوست و سفیدی چشم نوزادان ، زردی نوزادی نامیده می شود که ناشی از زیاد بودن مقدار بیلی روبین در خون نوزادان می باشد.بیلی روبین رنگدانه ناشی از تجزیه شیمیایی محتویات گلبول های قرمز می باشد.

زردی نوزادان بخصوص در نوزادانی که زودترازهفته 35 بارداری به دنیا می آیند (نوزادان نارس) و در بعضی از نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند شایع است. این نوع زردی اغلب به علت ناکامل بودن عملکرد کبد نوزادان می باشد که قادر به دفع بیلی روبین از خون نمی باشند.در بعضی موارد زردی نوزادان ناشی از بیماری های زمینه ای دیگری است.

اغلب نوزادان که از هفته 35 تا 38 بارداری به دنیا می آیند نیازی به درمان ندارند. به ندرت افزایش غیرطبیعی بیلی روبین می تواند احتمال صدمه مغزی را افزایش دهد.

علائم بالینی :

علامت اصلی، تغییر رنگ زرد پوست و سفیدی چشم می باشد. بطور معمول زردی بین روز دوم تا چهارم تولد ظاهر می شودو معمولا بین روز سوم تا هفتم به بیشترین مقدار خود می رسد.

علائم زیر دلیل بر زردی شدید و افزایش احتمال عوارض زردی می باشند.

• زردی بیش از اندازه پوست
• افزایش شدت زردی درپوست شکم،دست ها و پاها
• سفیدی چشم نوزاد زرد به نظر می رسد.
• نوزاد بی حال، مریض و خواب آلود به نظر می رسد.
• عدم خوردن شیر کافی و نگرفتن وزن
• گریه باصدای زیر

علت :

افزایش مقدار بیلی روبین خون علت اصلی زردی است. بیلی روبین جزء اصلی و طبیعی رنگدانه ای است که از شکستن گلبول های سرخ و تجزیه محتویات آن بوجود می آید.

در نوزادان مقدار تولید بیلی روبین بیشتر از بالغین می باشد که به علت تخریب سریع گلبول های قرمز در روزهای اول تولد است.

بطور طبیعی کبد بیلی روبین را از خون گرفته وپس از تغییرشکل در روده وارد کرده و دفع می کند.

اغلب موارد کبد نوزادان قادر به برداشت کافی بیلی روبین از خون نبوده و سبب افزایش آن می شود. زردی ناشی از این وضعیت طبیعی نوزادی، زردی فیزیولوژیک نامیده می شود و به طور معمول در روزهای دوم و سوم تولد ظاهر می شود.

عوامل دیگر زردی نوزادان :

عوامل زمینه ای می تواند شدت زردی فیزیولوژیک را افزایش داده وباعث تظاهر آن زودتر یا دیرتر از معمول بشود این عوامل عبارتند از :

1. 1.خونریزی داخلی
2. 2. وجود عفونت خون (سپسیس)
3. 3. وجود بیماریهای ویروسی یا باکتریال دیگر
4. 4. ناسازگاری گروه خون مادر و نوزاد(ناسازگاری RH,ABO )
5. 5. مشکلات ساختاری کبد
6. 6.نقص های آنزیمی کبد و گلبول های سرخ
7. 7.غیرطبیعی بودن گلبول های سرخ نوزاد که باعث تخریب زودتر آنها شود.

ریسک فاکتورها :

• زایمان زودرس : نوزادانی که زودتر از هفته 35 بارداری متولد می شوند به سرعت نوزادان بالغ قادر به برداشت بیلی روبین از خون نمی باشند.
• نوزادان نارس شیر کمتری می خورند و حرکات روده آن ها کمتر است و در نتیجه مقدار بیلی روبین کمتری همراه مدفوع دفع می کنند.
• صدمه و کبودی زیاد در موقع زایمان : نوزادی که در جریان زایمان دچار خون مردگی شود به علت تخریب گلبول های سرخ بیلی روبین بیشتری تولید می کند.
• تغذیه با شیر مادر: در بعضی از نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند بخصوص نوزادانی که به مقدار کافی شیر نمی خورند درمعرض خطراز دست دادن آب بدن، عدم دریافت انرژی کافی و زردی نوزادی بیشتری می باشند به علت مزایای تغذیه با شیر مادر متخصصین آن را توصیه می کنند ولی باید از دریافت انرژی و مایع کافی نوزاد مطمئن بود.

پیشگیری :

بهترین پیشگیری تغذیه کافی نوزاد می باشد. نوزادان در چند روز اول تولد باید 8 تا 12 نوبت شیر بخورند که هر نوبت آن معادل 30 تا 60 میلی لیتر باشد.

زردی فیزیولوژیک :

اکثر نوزادان در طی هفته اول تولد بعلت افزایش بیلی روبین غیرمستقیم به زردی مبتلا می شوند که به آن زردی فیزیولوژیک گفته می شود. که به دو مرحله مجزا تقسیم می شود.

مرحله اول :

1. .نوزادان ترم : زردی 10 روز طول می کشد و بیلی روبین تا mg/dl  12 افزایش می یابد.
2. نوزادان نارس : زردی حدود دو هفته طول می کشد و بیلی روبین تاmg/dl 15 افزایش می یابد.

مرحله دوم :

بیلی روبین در طول دو هفته به مقدار mg/dl 2 کاهش می یابد.

1. در نوزادان نارس این مرحله بیش از یک ماه طول می کشد.
2. در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند این مرحله می تواند تا یک ماه طول بکشد.

زردی ناشی از شیر مادر معمولا دیرتر و در روز ششم تا چهاردهم تولد به حداکثر می رسد.این زردی دیررس در یک سوم نوزادان سالم دیده می شود.

علت آن در درجه اول استریل بودن روده نوزادان است که باکتری ها بیلی روبین دفع شده به روده را تجزیه نمی کنند و در نتیجه بیلی روبین دوباره به گردش خون جذب می شود. و در درجه دوم وجود هورمون ها و اسیدهای چرب آزاد در شیر مادر است .

مواردی که زردی غیر طبیعی می باشد شامل :

1. زردی که در 24 ساعت اول یا بعد ازروز چهارم تولد ظاهر شود.
2. .افزایش سریع بیلی روبین بطوریکه در 24 ساعت mg/dl 5 افزایش یابد.
3. .مقدار بیلی روبین تام بیش از mg/dl19.5* باشد.
4. .مقدار بیلی روبین مستقیم بیش از mg/dl2 باشد.

درمان :

• فتوتراپی : شروع درمان زردی نوزادی به سن تولد و سلامت نوزاد بستگی دارد.اگر مقدار بیلی روبین از mg/dl21 بیشترباشد باید فتوتراپی شروع شود.
• تعویض خون : تعویض خون نیز مثل فوتوتراپی به سن تولد و سلامت نوزاد بستگی دارد. ولی در هر حال نوزادانی که بیلی روبین آن ها بیش از mg/dl25 باشد کاندید تعویض خون می باشند.