هن یک ماده غذایی اساسی است . این ماده به مقدار جزئی در هر گلبول قرمز طبیعی وجود دارد و بخش حیاتی هموگلوبین می باشد . هموگلوبین پروتئین موجود در گلبولهای قرمز م
برای انجام آزمایش از خون سیاهرگی استفاده میشود
بهتر است آزمایش در صبح و با دوازده ساعت ناشتایی انجام میشود . مصرف آب بلامانع است
آهن یک ماده غذایی اساسی است . این ماده به مقدار جزئی در هر گلبول قرمز طبیعی وجود دارد و بخش حیاتی هموگلوبین می باشد . هموگلوبین پروتئین موجود در گلبولهای قرمز می باشد که در ریه ها به اکسیژن می پیوندد و همراه گردش خون به قسمت های دیگر بدن رسیده و آزاد می شود . بدن قادر به تولید آهن نیست و ما باید از طریق مواد غذایی یا مکمل ها آن را دریافت کنیم.
آزمایشات آهن مقدار آهن موجود در بدن با اندازه گیری چندین ماده در خون ارزیابی میکند. این آزمایشات معمولا" با هم درخواست می شوند و نتایج آنها با هم تفسیر می شوند. تا به تشخیص فقر یا زیادی آهن کمک کرده و بر آن نظارت داشته باشند.
آزمایش آهن سرم: مقدار آهن را در قسمت مایع خون اندازه گیری می کند
آزمایش ترانسفرین: مقدار ترانسفرین را در خون بطور مستقیم اندازه گیری می کند.
ترانسفرین پروتئینی است که آهن را در بدن حمل می کند . در حالت طبیعی 3/1 ترانسفرین به آهن متصل است و 3/2 آن آزاد می باشد.Total Iron binding Capacity (TIBC) مقدار آهنی را که در خون می تواند به پروتئین متصل شود اندازه گیری می کند.از آنجا که ترانسفرین اولین پروتئینی است که به آهن متصل میشود . آزمایش TIBC روش خوب اندازه گیری غیر مستقیم ترانسفرین می باشد.
Unsaturated Iron – binding capacity (UIBC) این آزمایش ظرفیت خالی ترانسفرین را اندازه گیری می کند . آزمایشUIBC منعکس کننده مقدار ترانسفرین نیز می باشد.Transerin saturation محاسبه ای است که درصد ترانسفرین اشباع شده با آهن را نشان می دهد (100x serum iron/TIBC)
فریتین سرم: نشانگر مقدار ذخیره آهن بدن است.
آهن بطور طبیعی در روده کوچک از مواد غذایی جذب شده و با پیوند به ترانسفرین در تمام بدن حمل می شود. ترانسفرین توسط کبدتولید میشود. در یک فرد طبیعی قسمت عمده آهن حمل شده در تولید هموگلوبین موجود در گلبول قرمز مصرف می شود و باقیمانده آن در بافت ها به شکل فریتین یا هموزیدرین ذخیره می شود. مقدار جزئی آن نیز در تولید سایر پروتئین ها مثل میوگلوبین و بعضی آنزیمها استفاده می شود.
موقعی که مقدار آهن از نیاز بدن کمتر باشد مقدار آهن خون کاهش یافته وذخایر آن از بین می رود. این مسئله در موارد زیر پیشمی آید
کاهش مقدارآهن خون و ذخایر آن نهایتا" به کم خونی فقرآهن ( کاهش هموگلوبین وهماتوکریت، گلبول های قرمز کوچک و کمرنگ) منجر میشود. در مراحل اولیه فقرآهن علائم خاصی فیزیکی وجود ندارد . برای اینکه علائم فقر آهن ظاهر شود. باید مقدار قابل ملاحظه ای از ذخائر آن کاسته شود. در صورتیکه فرد از نظرات دیگر سالم باشد و کم خونی در زمان طولانی تری بوجود بیاید.
علائم بندرت قبل از کاهش هموگلوبین به حد پائین طبیعی ظاهر خواهد شد.ولی با پیشرفت فقر آهن علائم ظاهر خواهد شد. شایعترین علامت آن خستگی، ضعف ، گیجی ، سردرد و رنگ پریدگی میباشد.از طرف دیگر مقدار زیاد آهن سمی است . آهن ذخیره و فریتین در صورتیکه جذب آهن بیش از نیاز بدن باشد افزایش خواهد یافت در طور زمان افزایش جذب آهن باعث تشکیل ترکیبات آهن در اعضا شده و باعث کاهش عملکرد و نارسایی آنها خواهد شد
مثل مورد فوق بیماری ارثی نادر هموکروماتوز می باشد که در این حالت حتی در موقع دریافت مقدار آهن طبیعی جذب آن افزایشمی یابد . علاوه بر این موقعی که فرد بیش نیاز، مواد حاوی آهن مصرف کند می تواند افزایش آهن خون بوجود بیاید.